Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych

Issue 23/2011

The CEA states that the primary version is the paper one.

Monika Książek, Karolina Keler

Model ukrytego łańcucha Markowa jako metoda badania nieobserwowalnej fazowości

Streszczenie
Celem artykułu jest prezentacja modelu ukrytego łańcucha Markowa jako narzędzia badań marketingowych. Model ukrytego łańcucha Markowa znajduje zastosowanie, gdy w kilku okresach u tych samych podmiotów obserwuje się pewien zbiór cech, które odzwierciedlają nieobserwowalne stany tych podmiotów. Przejścia pomiędzy stanami w kolejnych okresach opisuje model łańcucha Markowa, zaś pośredni pomiar stanu przez zmienne obserwowalne – model klas ukrytych. Takie podejście pozwala definiować stany badanego nieobserwowalnego zjawiska na podstawie danych empirycznych (podejście eksploracyjne), a nie w drodze arbitralnego ich wyznaczania (podejście konfirmacyjne).
W niniejszym artykule zastosowano model ukrytego łańcucha Markowa w celu analizy cyklu życia polskich gospodarstw domowych. Wskaźnikami fazy cyklu życia były cechy demograficzne i aktywność zawodowa głowy rodziny i jej partnera, liczba członków gospodarstwa i ich pokrewieństwo względem głowy rodziny oraz status edukacyjny dzieci. Najlepszy model uzyskano dla 11 stanów. Przejścia pomiędzy stanami ułożyły się w dwa cykle: jeden dla rodzin pełnych, drugi dla rodzin niepełnych, pomiędzy którymi również wystąpiły przejścia. Cykl życia rodzin pełnych rozgałęział się na podcykl rodziny nuklearnej i podcykl rodziny poszerzonej.

***

Hidden Markov chains as a method of testing unobservable phases

Abstract
The goal of this article is to present the latent Markov model as a tool for market research. The latent Markov model is used when a group of subjects is being observed at several moments of time and the characteristics observed reflect latent states of these subjects. The transitions between the states are described by the Markov model, while the indirect measurement of the states via the manifest variables is described by latent class model. This approach allows to define the latent phenomenon of interest basing on the real data (exploratory approach) rather than an arbitrary judgment (confirmatory approach).
In this article the latent Markov model was used for polish households life cycle analysis. The life cycle stage indicators were demographics and economic activity of household head and its spouse, the number of other household members and their relation to household head and the educational status of children. The model with 11 states was the best. The transitions between the states revealed two cycles – one for full families and one for single parent families, with transitions between them too. The life cycle of full families split into nuclear and extended family subcycles.

Table of contents of issue 23

sie wyburaczylo