Roczniki Kolegium Analiz Ekonomicznych

Zeszyt 23/2011

Kolegium Analiz Ekonomicznych oświadcza, że wersją pierwotną czasopisma jest wersja papierowa.

Piotr Białowolski, Dorota Węziak-Białowolska

Zastosowanie analizy klas ukrytych do identyfikacji wykluczenia gospodarstw domowych z rynku kredytowego

Streszczenie
Ograniczenie możliwości korzystania z rynku kredytowego przez gospodarstwa domowe wpływa na zmniejszenie użyteczności z konsumpcji w cyklu życia tej grupy. Pociąga to za sobą obniżenie popytu na dobra i usługi, co może mieć negatywne konsekwencje dla rozwoju rynku, a w rezultacie – dla wzrostu gospodarczego. Z tego względu zidentyfikowanie i scharakteryzowanie grup gospodarstw domowych narażonych na wykluczenie z rynku kredytowego może dostarczyć niezbędnych informacji do pełniejszego definiowania celów polityki gospodarczej.
Problem wykluczenia nie jest problemem poddającym się bezpośredniej i jednoznacznej kwantyfikacji, a w literaturze występuje wiele definicji wykluczenia z rynku kredytowego, zaś co do jego wskaźników nie ma zgody. Do identyfikacji gospodarstw domowych wykluczonych z rynku kredytowego w Polsce zastosowano analizę klas ukrytych. Wykorzystano informacje pochodzące z polskich gospodarstw domowych i dotyczące m.in. wysokości dochodów, obsługi zobowiązań, posiadania kredytu oraz barier odnośnie do zaciągnięcia zobowiązań, które są kluczowe do określenia sytuacji gospodarstwa domowego na rynku kredytowym.
Uzyskane wyniki pokazują, że na rynku kredytowym w Polsce można wyróżnić trzy grupy gospodarstw domowych: gospodarstwa domowe narażone na wykluczenie z rynku kredytowego, gospodarstwa domowe niechętne zaciąganiu zobowiązań oraz gospodarstwa domowe o najwyższej wiarygodności kredytowej. Wyniki wskazują, że w trakcie kryzysu finansowego nie doszło do znaczących zmian w zakresie wykluczenia w Polsce.

***

Identification of the household exclusion from the credit market with the latent class analysis

Abstract
Exclusion of a certain group of households from the credit market has a significant impact on their lifetime utility from consumption but also on development of the consumer market. However, the problem of credit market exclusion and thus the issue of being liquidity constrained remains fuzzy and the literature provides no single definition of it. Authors usually operate between “strong” and “weak” definition of liquidity constraints.
Taking into account that (1) the problem of credit market exclusion cannot be definitely defined and (2) there is no agreement in the literature concerning the determinants of credit market exclusion, latent class analysis is applied to determine the scale of the problem in Poland. The estimation is done with application of the Consumer Finance Survey (data from October 2009) which contains data on households’ incomes, information concerning servicing debt, possession of credit, delayed payments and barriers for incurring debt.
The results of latent class analysis show that three class solution appears to have very good fit statistics and is the best with respect to the BIC. It is also possible to define a group of households that might be perceived as excluded. Additionally, two other groups of households are delimited. Authors perform also an analysis of changes in time in the share of households excluded from the credit market. It appears that the number of households excluded from credit market have not increased during the current financial crisis.

spis treści zeszytu 23

sie wyburaczylo